Digitale criminaliteit wint aan terrein
Hoe herken je cybercrime en wat moet je doen als je slachtoffer wordt?
De digitale wereld brengt ons een hoop gemak en plezier, denk aan online shoppen, makkelijk contact leggen met mensen die ver weg zijn of de bereikbaarheid van informatie. Maar digitalisering en internet brengen ook gevaren met zich mee. Cybercrime bijvoorbeeld. Je hoort er steeds vaker over. In het nieuws, om je heen, op je werk of van mensen die slachtoffer zijn geworden. Maar wat is cybercrime nou precies? Hoe kun je zorgen voor digitale veiligheid? Wat zijn de risico’s en gevaren? En hoe spelen criminelen in op ontwikkelingen of de actualiteit? We spreken Sylvia Laurensse, die als cybercrimespecialist werkzaam is bij de politie Eenheid Limburg.
Wat is Cybercrime precies?
“Cybercrime is eigenlijk een hip woord voor computercriminaliteit. Het bevat alle vormen van misdaad uitgevoerd met en tegen moderne apparatuur zoals computers, tablets, smartphones, auto’s of digitale deurbellen.”
Kun je wat actuele voorbeelden noemen?
“Tijdens de coronacrisis manipuleerden criminelen mensen met antibacteriële bankpassen. Tegenwoordig spelen ze in op de stijgende energieprijzen. Ze sturen je bijvoorbeeld een link om energietoeslag aan te vragen en komen op die manier in het bezit van je gegevens. Of ze maken gebruik van het feit dat er nu meer vraag is naar haardhout en zetten daar onbetrouwbare webshops voor op. Via deze link lees je meer over hoe oplichters inspelen op de energiecrisis. Ook zien we nepberichten over pakketjes die klaarliggen bij een afhaalpunt of ‘familieleden’ die via WhatsApp vragen om geld over te maken. Wat op dit moment veel plaatsvindt is bankhelpdeskfraude, een vorm van telefonische oplichting. Criminelen doen zich voor als iemand van de bank, rechtbank of politie en nemen onverwacht contact op. Ze zetten het slachtoffer onder druk om direct te handelen. Mensen kunnen zich niet voorbereiden en daardoor trappen ze erin. Het lijkt heel logisch dat een bank niet om je gegevens vraagt of niks op je computer installeert, maar omdat je overvallen wordt sta je er niet direct bij stil.”
In de folder 'bankhelpdeskfraude' van de Politie lees je meer informatie en tips.
Aangifte doen
Aangifte doen heeft altijd zin, ook als de dader niet direct gepakt wordt. Een melding maakt de grootte van het probleem zichtbaar en laat zien van welke technieken of actualiteiten criminelen gebruik maken. Die informatie gebruikt de politie om te waarschuwen. Maar vaak is een aangifte ook onderdeel van een overkoepelend geheel en leiden meerdere zaken samen wél tot het opsporen van de dader(s). Misdadigers in de kraag vatten kan de politie dus niet alleen, daar is samenwerking met burgers en partners zoals gemeenten of verkoopwebsites voor nodig.
Aangifte doen kan door te bellen met 0900-8844, door contact op te nemen met politie in jouw regio of via de website
Wat doet de politie tegen cybercrime?
“Naast het opsporen van daders, verrichten we ook veel werk achter de schermen. We verstoren het proces van criminelen, waardoor het benaderen van potentiële slachtoffers moeilijker wordt. Ook zetten we actief in op preventie, want voorkomen is beter dan genezen. Door te waarschuwen, te monitoren en te informeren worden slachtoffers voorkomen.”
Wat moet je doen als je slachtoffer bent geworden?
“Het belangrijkste wat we slachtoffers meegeven is dat ze zich écht niet hoeven te schamen. Het kan iedereen overkomen, slachtoffers hebben geen schuld. Maar nog te vaak zien we dat mensen de fout bij zichzelf zoeken of dat wat ze hebben meegemaakt in de doofpot stoppen. Dat is niet nodig! Ben je slachtoffer geworden zoek dan zo snel mogelijk hulp. Erover praten is juist goed. Enerzijds met de mensen om je heen om hen te waarschuwen en steun te ontvangen. Anderzijds met instanties zoals de politie om aangifte te doen of je bank om de financiële afhandeling te regelen. Zorg er ook voor dat er geen digitale sporen verloren gaan. Maak een schermafbeelding waar mogelijk, wis geen gesprekken of mailtjes en schoon je apparaat niet op totdat de politie onderzoek heeft verricht. Merk je dat je als slachtoffer last hebt van de financiële schade of van een onveilig gevoel? Neem dan contact op met een professional zoals Slachtofferhulp Nederland, je bank of de huisarts.”
Hulp na fraude of oplichtingTips online veiligheid
Voorkomen is beter dan genezen en dat geldt ook voor cybercrime. Daarom hierbij wat tips om je online veiligheid te vergroten:
- Ben waakzaam als iemand onverwacht belt.
- Laat je nooit onder druk zetten en vraag bedenktijd.
- Ben alert op waar je welke gegevens achterlaat.
- Reageer nooit op telefoontjes, e-mails of appjes met verzoeken om persoonlijke inlogcodes of pincode. Uw bank vraagt hier nooit om.
- Om te voorkomen dat misbruik wordt gemaakt van je accounts zoals e-mail of WhatsApp kun je tweestapsverificatie instellen. Dat is een extra beveiliging bij aanmelden.
- Geef nooit toestemming om mee te kijken op je apparaat of software erop te installeren.
- Hou je apparaten veilig door altijd updates uit te voeren.
- Geef je bankpas nooit mee aan iemand. Ook niet om te vernietigen of als deze al doorgeknipt is.
- Klik nooit op een betaalverzoek (link) van iemand die je niet kent.
In de folder ‘senioren en veiligheid’ van de Politie staan nog meer beveiligingstips inclusief een duidelijke uitleg over hoe je dingen kunt instellen of regelen. Klik hier om de folder te lezen.
